Thuộc lĩnh vực khoa học máy tính, trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence -AI) được xem như một trong những ngành trụ cột của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) hiện nay. Với khả năng xử lý thông tin ở quy mô lớn hơn, khoa học hơn, nhanh và chính xác hơn con người, AI ngày càng được ứng dụng ở nhiều ngành nghề như công nghiệp, nông nghiệp, sinh học, y tế, giáo dục, giao thông hay thương mại điện tử.

Lĩnh vực nền tảng của CMCN 4.0

Là nhà nghiên cứu có bề dày kinh nghiệm về tin sinh học, tác giả và đồng tác giả của hơn 50 bài báo trên các hội nghị, tạp chí chuyên ngành hàng đầu, TS. Sơn Phạm, Giám đốc điều hành Công ty BioTuring, nhận định, thế giới sẽ dần dịch chuyển theo hướng giảm đi việc dùng sức lao động của con người và tăng lên các ứng dụng dùng máy, cũng như tăng năng suất lao động trên diện rộng.

Theo TS. Sơn Phạm, bên cạnh các yếu tố chính gồm sản phẩm, chất lượng sản phẩm và nhu cầu thị trường, bất cứ công ty nào khi muốn đứng vững cũng phải dựa vào giá thành sản xuất và năng suất lao động. Đặc biệt với những công ty ở vị thế phải cạnh tranh thì giá thành càng phải thấp và năng suất phải cao. Số lượng thành phẩm được tạo ra trong một đơn vị thời gian phải cao.

Tính đến nay, nhiều tập đoàn công nghệ lớn và startup khởi nghiệp của Việt Nam đang tăng tốc đầu tư và có những bước tiến đáng kể về nghiên cứu AI và ứng dụng trong nhiều hình thức, lĩnh vực kinh doanh.

Tiêu biểu có thể kể đến ứng dụng AI trong số hoá tờ khai, phiếu điều tra dịch tễ và hỗ trợ điều trị Covid-19; trợ lý ảo tư vấn, tiếp nhận và giải quyết đơn thuốc của ngành dược phẩm; phân tích dữ liệu, xác thực thông tin, nhận diện khách hàng và hỗ trợ mở tài khoản ngân hàng… Cùng với đó là các ứng dụng về ngôn ngữ, giáo dục hay y sinh.

Là chuyên gia AI trong lĩnh vực ngôn ngữ học, đã thực hiện nhiều đề tài nghiên cứu và bài báo khoa học trên các tạp chí quốc tế, PGS.TS. Đinh Điền, Giám đốc Trung tâm Ngôn ngữ học Tính toán, Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TP.HCM, nhận định trong lĩnh vực ngôn ngữ học và giáo dục, đặc biệt là tiếng Việt, AI có nhiều tiềm năng.

Lý do bởi trong nghiên cứu ngôn ngữ, với sức mạnh tính toán ngày càng cao cùng các công nghệ tiên tiến về máy học được huấn luyện trên các kho ngữ liệu lớn, AI có thể giúp chúng ta phát hiện tự động các quy luật của các ngôn ngữ nói chung và của một ngôn ngữ cụ thể nói riêng. Đồng thời, AI thực hiện so sánh, đối chiếu trên ngữ liệu của các ngôn ngữ, qua đó tự động phát hiện các điểm tương đồng và dị biệt giữa các ngôn ngữ, và từ đó có thể xây dựng các quy tắc chuyển tự, chuyển ngữ hiệu quả hơn, chính xác hơn.

“Với các kỹ thuật khai khoáng văn bản (text mining) của AI, máy sẽ giúp chúng ta khám phá nhiều tri thức quý giá từ “biển thông tin” khổng lồ ở nhiều ngôn ngữ khác nhau dựa trên công nghệ máy đọc hiểu ngôn ngữ. AI sẽ giúp chúng ta giám sát tự động luồng thông tin trên mạng Internet, tìm kiếm nguồn thông tin phù hợp với chủ đề, tổng hợp tri thức hay tin tức cần thiết trong lĩnh vực mà chúng ta quan tâm”, PGS.TS. Đinh Điền nói.